นั่งคุยกับคานธีในกลางดึกคืนหนึ่งที่โรงละครเดโมเครซี่ หลังการซ้อมโปรเจค "สดับ Concerto" งานใหม่ที่เจ้าตัวบอกว่าขยับขอบเขตการทำงานเสียงให้กว้างขึ้นจากเดิม มาสู่ชิ้นงานในนามของ Noise Theater ชิ้นแรกอย่างเป็นทางการ
ในช่วงเวลาที่มรสุมฝนเมืองยังเดินทางมาไม่ถึงดี เสียงฝนฟ้าคะนอง หมาเห่าซอยเปลี่ยว คนเดินถนนบ่นก่นอุทกภัย น้ำท่อหลากท่วมทางเท้า ความแออัดของถนนที่รถยังติดระดับนรกแม้ดึกดื่นมืดค่ำ ฯลฯ ข้อกังวลเรื่องเสียงเหล่านั้นจะมาแทรกซ้อนเป็นอันตกไป – ไม่ได้ใส่ที่อุดหู แต่ปิดประตูกั้นเสียงก่อกวนใจออกไปห่างๆ
บทสนทนาเริ่มไปก่อนหน้าสักพัก เครื่องอัดเสียงจึงกระพริบไฟแจ้งสัญญาณทำงานตามหน้าที่ ว่ากับแบบซื่อตรง ขอชวนสดับรับคำอ่านด้วยตาไปพลางก่อนรับฟังเสียงจริงจากงานในรอบการแสดง
Q จากโปรเจค "ขนมชั้น" พัฒนามาสู่ "สดับ" ?
“ไอเดียเริ่มต้นของโปรเจคขนมชั้น เราตั้งใจพูดเรื่องวิถีชีวิตแยกส่วนในสังคม ซึ่งเราเชื่อว่าไม่ว่าคุณจะต่างคนต่างอยู่ สนใจหรือไม่สนใจกัน แต่สังคมมันส่งผลกับเราทุกคนอยู่แล้ว ตอนนั้นเรายังทำงานอยู่ในกรอบของดนตรี เป็นมิวสิคคอมโพสิชั่น มีท่วงทำนอง เรียบเรียงเสียงประสาน แต่ปรากฎว่าพอได้ทำงานร่วมกับนักแสดง มันให้ไอเดียบางอย่างที่เราอยากขยายขอบเขตการทำงานจากเรื่องของดนตรี ไปสู่การทำงานเรื่องเสียงมากขึ้น ขนมชั้นแต่เดิมยังมีพื้นฐานเป็นมิวสิคคัล แต่พอมาเป็น สดับคอนแชร์โต้ เราได้ทดลองทำซ้ำทางเสียง ทำซ้ำทางการกระทำแล้วมันเกิดรูปแบบที่น่าสนใจ เลยขยับมาเป็นการทำงานคอนเซ็ปต์มากขึ้น”
Q ชื่อของงาน “สดับ Concerto” ?
“คอนแชร์โต้ เป็นฟอร์มดนตรีคลาสสิค เราเอาเข้ามาจับโครงสร้างของงานนี้ เพราะคอนแชร์โต้มันหมายถึงการประชัน มีการโซโล่กับวงมาประชันกัน ถ้าถามว่าอะไรที่มันประชันกันอยู่ เราคิดว่ามันประชันด้วยการฟัง “สดับ” หมายถึงการฟัง นักแสดงแต่ละคนจะประชันกันในการฟังตามเงื่อนไขโน้ตที่ตัวเองได้รับ แล้วมาเล่นด้วยกัน ตอนแคสนักแสดงมาตั้งแต่ทำขนมชั้น เราเลือกคนที่มีพื้นฐานทางดนตรี มีทักษะการร้อง อ่านโน้ตได้ แต่เมื่อขยับมาทำงานเรื่องเสียงมากขึ้น เราเริ่มสนใจว่ามันอาจจะไม่จำเป็นต้องเป็นคนมีทักษะการร้องเข้มข้น แต่พอมีพื้นฐานทางดนตรีอยู่ เช่น ร้องคลาสสิคได้ มีมูฟเมนต์ได้ เลยเลือกจากคาแร็กเตอร์ที่จะนำมาเล่นร่วมกันด้วย”
Q ความยากของงานชิ้นนี้ ?
“สิ่งที่ยากที่สุดของสดับ คือไอเดียของมันที่เป็นงานคอนเซ็ปต์ วิธีการทำงานเรามีดรามาเติร์ก (Dramaturg - ตั๋ม ธนพล วิรุฬหกุล) มีทีมงานของเดโมเครซี่เธียร์เตอร์ที่มาคุยร่วมกัน ถกกันว่าไอเดียหลักของงานคืออะไร เรามีความพยายามที่จะหาคำตอบหรือสมมติฐานของมันอยู่ ก็ต้องตามคอนเซ็ปต์ของมันไป ถึงจุดหนึ่งที่รู้สึกว่าถ้าทำแบบนี้คนดูจะเบื่อแน่ๆ จะเอาคนดูไม่อยู่หรือเปล่า วิธีแก้ปัญหาทั่วไปอย่างง่ายคือเปลี่ยนมาทำสิ่งที่คนดูชอบ แต่ในเมื่องานมันปูไอเดียมาทางนี้ โปรเสจไปแบบนี้แล้ว เราก็ต้องเลือกเชื่อในวิธีการของมัน ซึ่งพอได้ฟอร์มนี้มาปรากฏว่ามันมีผลกับนักแสดง มีผลกับการฟัง มีผลกับเสียงที่เราเล่น เพราะมันถูกซ้ำ ถูกทำซ้ำไปนานๆ นานๆ นานๆ ยั่วล้อไปกับโครงสร้างแบบคอนแชร์โต้ด้วย” Q เป็นรูปแบบงานใหม่ที่ยังไม่เคยทำมาก่อน ? “เป็นความใหม่สำหรับเรา แต่เรารู้สึกว่ามันไม่ใช่งานที่แปลกใหม่ หรืองานที่จะแซบ เฟี้ยวฟ้าว แค่เป็นความใหม่สำหรับเรากับการต้องเกาะอยู่กับไอเดียมากๆ เป็นคอนเซ็ปต์ชวลมากๆ ยังไม่เคยทำมาก่อน เลยต้องทำการบ้านกับมันพอสมควรเพื่อให้คนที่มาร่วมงานรับรู้ร่วมกัน เห็นเป้าหมายเดียวกันว่า โอเค เราต้องการจะสื่อสารแบบนี้นะ จะไปทางนี้ เลือกท่าทีแบบนี้ ซึ่งงานนี้ต้องขอบคุณนักแสดงมากๆ นักแสดงโอเคกับงาน เอนจอย แล้วก็ช่วยเรามากจริงๆ ไม่ว่าจะเป็นขนมชั้นหรือมาจนถึงสดับ เราโชคดีที่มีคนที่เป็นมูฟเมนต์ มีครูละคร มีคนชำนาญเรื่องเสียง นักแสดงให้ไอเดียในการแก้ปัญหาด้วยว่า เฮ้ย พี่วอร์มแบบนี้มั้ย ทำแบบนี้มั้ย เพื่อไปสู่สิ่งที่ต้องการร่วมกัน โห ขอบคุณมากครับ
สิ่งที่เรียนรู้จากการทำโปรเจคนี้คือ เรารู้สึกว่าเราแม่งไม่ได้เข้าใจอะไรเลยในความเป็นเธียร์เตอร์ เรามีประสบการณ์จากงานก่อนหน้าที่เคยทำ ได้เรียนรู้จากคนอื่นมาซึ่งเป็นสิ่งสำคัญมากในงานเธียร์เตอร์ แต่พอมาทำงานนี้สิ่งที่คิดว่าเข้าใจ หรือเคยมีประสบการณ์มาก่อน มันกลายเป็นว่าเราต้องเรียนรู้ใหม่ ให้การศึกษาตัวเองเพิ่มเติม เพื่อจะเข้าใจธรรมชาติของเธียร์เตอร์ เพราะบางทีเราก็ไม่ได้มีความคิดชัดเจนเป็นกระบวนการ เป็นลำดับขั้นขนาดนั้น ไม่ใช่ผู้กำกับที่คิดมาชัด คมคายเก่งกาจ ยังมีลูกคลำ มีอะไรอยู่ ภาวะปกติเราคือทำงานอยู่หน้าคอมพิวเตอร์ ส่งงานทางอินเทอร์เน็ต ไม่มีไฟฟ้า คอมดับเราก็กลายเป็นอะไรไม่รู้แล้ว แต่มางานนี้ตั้งแต่ตอนนั่งโต๊ะล้อมวงคุยกัน โดนยิงคำถามรอบทิศ คนอายุสี่สิบคนอื่นเขาคงมีวิธีที่อยู่ตัวแล้ว รับมือได้ แต่เรานี่ยังแบบ... รู้สึกตัวเล็กลงเรื่อยๆ เหลือตัวน้อยเดียวเป็นน้องคานธี ครับ ครับ ทำไมรุนแรงกับผมอย่างนี้ล่ะครับ” (หัวเราะ)
Q สดับ Concerto ในฐานะงานชิ้นแรกของ Noise Theatre ? “มันคือความสนใจของเราตอนนี้ จากปกติเราทำงานกับเสียง เราเป็นนักแต่งเพลง พอได้ไปอ่านหนังสือเกี่ยวกับ Sonic Environment เกี่ยวกับ Sound Art มันพูดถึงเสียงที่นอกเหนือไปจากดนตรี เสียงที่เชื่อมโยงกับสังคม ไม่ได้จำกัดหรือแสดงตัวเองอยู่ในคอนเสิร์ตฮอล หรือต้องออกมาเป็นเพลงเท่านั้น แต่เสียงเหล่านี้คือเสียงที่ซึมอยู่ทั่วไปหรือเสียงที่เหมือนกับว่ามันเป็นปกติในชีวิต แต่มีผลกับชีวิตเราโดยรู้ตัวหรือไม่รู้ตัวก็ตาม มันทำให้เราเห็นขอบข่ายของเสียงมากขึ้น เสียงที่เชื่อมโยงกับประเด็นทางสังคมมากขึ้น นอกไปจากความเป็นดนตรี มันมีซาวด์หรือเสียงที่อยู่ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ส่งผลต่อสภาวะการรับรู้ เป็นเสียงที่ไม่ได้มีฟอร์มของดนตรีเข้ามาจำกัด นี่คือสิ่งที่เรารู้สึกว่าน้อยส์เธียร์เตอร์เกิดขึ้นมาเพราะเราอยากทำงานกับเสียงแบบนี้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ทำงานแบบทั่วไปหรือมิวสิคคัลอะไร เพราะถ้าเกิดมีงานเป็นมิวสิคคัลที่เรารู้สึกว่ามีบางอย่างน่าสนใจแล้วอยากทำ เราก็จะทำเป็นมิวสิคคัล หรือเป็นการเล่นดนตรี แต่งเพลง ทำคอนเสิร์ตเล็กๆ พ่วงไปกับประเด็นที่สนใจ หลังจากโปรเจคนี้เราพยายามผลักดันต่อไปเหมือนกัน ระหว่างทำงานสดับเราก็มีสิ่งอื่นที่คิดไว้อยู่ แต่รูปแบบของน้อยส์เธียร์เตอร์คงไม่ได้ทำงานออกมาถี่ๆ คงขึ้นกับวาระของมันไป เพราะสิ่งที่สนใจมันมีกระบวนการทำงานพอสมควร ต้องใช้เวลานานหน่อย ในปีสองปีนี้ถ้าได้ทำงานอีกสองสามชิ้นคงได้เห็นทิศทางที่ชัดเจนขึ้น”
Q คำแนะนำสำหรับผู้ชมที่จะมาร่วม “สดับ Concerto” ?
“กินกาแฟมั้งครับ อืม.. กินกาแฟมา กินกาแฟมา....” แบตเตอรี่เครื่องอัดเสียงยังไม่อ่อนล้า แต่เห็นสมควรแก่เวลาปล่อยตัวเขาไป แม้คานธีดูจะยังติดค้างกับการตอบคำถามสุดท้ายอยู่งึมงำ ซ้ำไปซ้ำมา ลืมถามเขาไปว่ากาแฟที่อยากให้กินล้างหูล้างตามาสดับ ต้องมีรสขมๆ หรือเติมนมน้ำตาลได้
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( ผู้เขียน : กมลพร สิทธิชัย )
ข้อมูลงาน : Event Facebook Link : คลิกที่นี่ Democrazy Theatre Studio and Noise Theatre present sədʌb Concerto สดับ Concerto Sound Live Performance by Gandhi Wasuwitchayagit ………………………. Wed - Sun 31 May - 4 June 2017 8.00 PM at Democrazy Theatre Studio Ticket: 400 B. (reserved ticket) 500 B. (walk in) Contact : 081 4415718, 083 1236331 Line: democrazystudio Fanpage: democrazystudio ………………………. Directed by คานธี วสุวิชย์กิต Gandhi Wasuwitchayagit Performed by เศรษฐ์สิริ นิรันดร Setsiri Nirundorn สุรัตน์ แก้วสีคร้าม Surat Kaewseekram วรัญญา ถวัลย์กิจดำรง Waranya Thawalkitdamrong ลัดดา คงเดช Ladda Kongdech พิชญา ดังศิริแสงทอง Pichaya Dungsirisangthong Producer: ณัชศลิษฏา วัลย์ณัฐประภา Natsarlisttar Wonenutprapha Dramaturg: ธนพล วิรุฬหกุล Thanapol Virulhakul Lighting designer & operator: เขมฌัษ เสริมสุขเจริญชัย Kemmachat Sermsukchareonchail Costume designer: ณิชา บูรณะสัมฤทธิ์ Nicha Pin Buranasamrit Poster designed by วาดฝันย์ Diloksambandh Content editor and translator: วริศ ลิขิตอนุสรณ์ Varis Likitanusorn จุฑา สุวรรณมงคล Judha Suwanmongkol Executive producer: Democrazy Theatre Studio
